Ωοληψία – Σπερματοληψία

Στο τέλος της διαδικασίας διέγερσης των ωοθηκών, όταν πλέον επαρκής αριθμός ωοθυλακίων έχουν φτάσει σε ένα ικανοποιητικό μέγεθος, χορηγείται η τελευταία ένεση (HCG) που βοηθά την τελική ωρίμανση των ωαρίων και προγραμματίζεται η ωοληψία 34 – 36 ώρες μετά.

Η ωοληψία γίνεται στο χειρουργείο υπό ελαφριά νάρκωση – μέθη, έτσι ώστε η γυναίκα να είναι χαλαρή και να μην πονέσει. Σε περίπτωση ενός μόνο ωαρίου, όπως σε φυσικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης, η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί και με τοπική αναισθησία. Η ωοληψία γίνεται με τη βοήθεια μιας λεπτής μακριάς βελόνας που με την συνεχή καθοδήγηση υπερήχου τρυπά τα ωοθυλάκια και αναρροφά το υγρό και μαζί και τα ωάρια που αυτά περιέχουν. Αυτά  ελέγχονται από τους εμβρυολόγους και απομονώνονται τα ωάρια. Μετά το τέλος της ωοληψίας η γυναίκα παραμένει στην ανάνηψη για περίπου 1 – 1,5 ώρα όπου δίνονται αν χρειαστεί παυσίπονα αλλά και οδηγίες για το σπίτι.

Σπερματοληψία

Την ημέρα της ωοληψίας ο σύντροφος δίνει αντίστοιχα δείγμα σπέρματος το οποίο θα υποβληθεί σε κατάλληλη επεξεργασία και θα χρησιμοποιηθεί για τη γονιμοποίηση των ωαρίων. Το δείγμα δίνεται συνήθως σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στη μονάδα εξωσωματικής. Μπορεί ο σύντροφος να δώσει το δείγμα σπέρματος και στο σπίτι, αρκεί να μεταφερθεί αυτό στη μονάδα εξωσωματικής μέσα σε 45 λεπτά με 1 ώρα και σε θερμοκρασία σώματος. Συνίσταται να έχει προϋπάρξει αποχή 2 – 4 ημερών.

Μερικές φορές για τη θεραπεία χρησιμοποιείται κρυοσυντηρημένο («κατεψυγμένο») σπέρμα που έχει δοθεί εκ των προτέρων. Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις σοβαρών διαταραχών του σπέρματος που για λόγους ασφάλειας, δηλαδή για να αποφευχθεί η περίπτωση να μην υπαρχουν σπερματοζωάρια στο δείγμα που θα δοθεί την ημέρα της ωοληψίας,  έχει κρυοσυντηρηθεί σπέρμα εκ των προτέρων. Επίσης, σε περιπτώσεις που κατά τη διερεύνηση της υπογονιμότητας του ζευγαριού διαγιγνώσκεται αζωοσπερμία, δηλαδή πλήρης έλλειψη σπερματοζωαρίων,  και ανάλογα με την αιτία της, μπορεί να γίνει λήψη σπερματοζωαρίων απευθείας από την επιδιδυμίδα ή τους όρχεις είτε με παρακέντηση και αναρρόφηση (PESA ή TESA) είτε με βιοψία (MESA ή TESE). Τα σπερματοζωάρια αυτά κρυοσυντηρούνται, η διαδικασία δε αυτή της λήψης και κατάψυξης των σπερματοζωαρίων έχει γίνει πριν από την έναρξη της θεραπείας της γυναίκας. Τέλος, κρυοσυντήρηση σπέρματος συνίσταται και σε περιπτώσεις συντρόφων που λόγω άγχους δυσκολεύονται να δώσουν δείγμα την ημέρα της ωοληψίας.